W naszym kręgu kulturowym przez długi okres uważano leworęczność za przejaw pewnej nieprawidłowości w rozwoju małego dziecka. Wbrew obiegowej opinii – leworęczność nie jest żadną chorobą, a w większości przypadków nie trzeba z nią walczyć, bowiem nie utrudnia dziecku normalnego funkcjonowania. Na szczęście, coraz częściej wychodzi się naprzeciw szczególnym potrzebom leworęcznych, produkując dostosowane do ich chwytów przedmioty codziennego użytku, takie jak specjalnie wyprofilowane łyżki, szczoteczki do zębów, długopisy czy nawet gitary.
Skąd się bierze leworęczność?
Predyspozycje do leworęczności dzieci w znacznej mierze dziedziczą po swoich rodzicach. Jeśli żadne z nich nie jest leworęczne, szanse na przyjście na świat dziecko leworęcznego wynoszą zaledwie 2 %.
Skłonności do sprawniejszego posługiwania się lewą ręką świadczą o lepiej rozwiniętej prawej półkuli mózgowej u dziecka. Lekarze są zgodni, że wpływ na pojawienie się tego zjawiska może mieć także zwiększony poziom testosteronu u płodu, na co wskazywać może fakt, że wśród mańkutów zdecydowaną większość stanowią chłopcy.
Jak sprawdzić, czy dziecko jest leworęczne?
Ważne jest, aby jak najwcześniej ustalić, która ręka jest u dziecka dominująca. Dlaczego? Dzięki takiemu spostrzeżeniu, powiązanemu z ogólna obserwacją ewentualnych trudności u dziecka, można jak najwcześniej podjąć działania kompensacyjne na wielu obszarach (motorycznych, psychologicznych) i wspomóc dziecko w okresie socjalizacji w przedszkolu, a także pomóc mu uporać się z ewentualnymi trudnościami w nauce w wieku wczesnoszkolnym.
Żeby zdefiniować, czy mamy u dziecka do czynienia z lateralizacją lewostronną, nie trzeba wykonywać żadnych specjalistycznych testów. Posłużyć mogą nasze obserwacje. Warto zwrócić uwagę na to, która ręką posługuje się dziecko trzymając kredki podczas kolorowania czy sztućce w trakcie obiadu. Istotne jest także sprawdzenie, które oko, ucho i noga są u dziecka dominujące. Lateralizacja jednorodna, ze wskazaniem skłonności do lepszego posługiwania się lewą stroną ciała, jest bowiem absolutnym przeciwwskazaniem do zmiany ręki dominującej z lewej na prawą.
Lewa czy prawa?
Wielu rodziców próbuje zmienić nawyk posługiwania się przez dziecko lewą ręką. W pewnym stopniu są oni usprawiedliwieni, udowodniono bowiem, że dziecko leworęczne spotyka większe trudności w szkole czy przedszkolu. Spowodowane jest to nawet nie tyle presją otoczenia, bowiem leworęczność przestała być czymś wstydliwym, ile raczej problemami z dostosowaniem środowiska pracy takiego dziecka. Potrzebuje bowiem ono odpowiedniego zagospodarowania przestrzeni, specjalnego usadzenia w ławce, aby nie przeszkadzało praworęcznym kolegom i żeby praworęczni nie potrącali jego ręki. Poza tym należy kupić takiemu dziecku specjalną wyprawkę, z przedmiotami dostosowanymi do jego potrzeb i możliwości manualnych, ułatwiających mu chwycenie przedmiotu i sprawne się nim posługiwanie.
Absolutnie nie powinno przestawiać się dziecka, które jest zlateralizowane lewostronnie, wykazuje objawy opóźnienia rozwojowego, jest mało sprawne manualnie, ale także tych, które nie chcą się przestawić dobrowolnie na prawą rękę, a pisząc nią – piszą tzw. pismem zwierciadlanym. Stres, który wiąże się dla dziecka ze zmianą nawyków, może spowodować niewłaściwe reakcje ze strony dziecka i przyczynić się do początków jąkania czy rozwinięcia się u niego reakcji nerwicowych, co może spowodować problemy w uczeniu się.
